In de praktijk wordt de essentie van het due diligence proces samengevat door het gebruik van een acroniem namelijk de 3P’s van due diligence: People, Process en Philosophy. Er bestaat echter geen consensus over deze 3P’s. In de praktijk wordt ook wel gewerkt met uitbreidingen naar 4P’s (Performance), 5P’s (Portfolio) of zelfs 6P’s (Planet). Deze uitbreidingen komen mede voort door een bredere reikwijdte van de due diligence en de veranderende tijdgeest, waarbij er bijvoorbeeld steeds meer aandacht is voor duurzaamheid. Men zou daarom kunnen spreken over het ‘XP model van due diligence’.
De introductie van het acroniem XP brengt interessante communicatie uitdagingen met zich mee voor de verschillende generaties die momenteel actief zijn in vermogensbeheer. De meer ervaren generaties zullen waarschijnlijk bekend zijn met het 3P due diligence model en de uitbreidingen ervan in de afgelopen jaren. Tevens kunnen hun gedachten teruggaan naar het bekende en beruchte Windows XP, waar deze generaties lang mee hebben gewerkt. Aan de andere kant zullen de jongere generaties Y en Z waarschijnlijk andere associaties hebben bij het acroniem XP. Zij kennen XP als experience punten in computerspellen zoals Fortnite, Call of Duty, MineCraft en vele andere spellen. Experience punten worden verdiend door opdrachten of missies in een spel te voltooien (of te kopen). Op basis van het aantal behaalde experience punten kan de speler naar een nieuw niveau gaan.
De praktijk toont aan dat een goede due dilligence meer vereist dan het afwerken van de checklist van het XP model. Sterker nog, voldoende ervaring is onontbeerlijk om een gedegen due dilligence uit te kunnen voeren. Dit geldt des te meer voor vermogenscategorieën waarbij de uitkomst van het due dilligence onderzoek doorslaggevend kan zijn voor de beleggingsbeslissing om al dan niet met een manager in zee te gaan of een object aan te kopen. Denk bijvoorbeeld aan het beoordelen van kleine opkomende (niche) vermogensbeheerders of aan vermogenscategorieën met een verhoogd operationeel risico, zoals directe beleggingen in vastgoed of infrastructuur. Het Hoog Catharijne-arrest van de Hoge Raad uit 1996 toont aan dat er bij het uitvoeren van een due diligence onderzoek altijd een spanningsveld bestaat tussen de onderzoeksplicht van de koper en de informatieplicht van de verkoper. In dit geval ontdekte de koper pas na de overname van Hoog Catharijne twee leningen die moesten worden terugbetaald en spande een rechtszaak aan. Uiteindelijk heeft de Hoge Raad de koper in het ongelijk gesteld, met als argumentatie dat de koper de betreffende due diligence grondiger had moeten uitvoeren.
Vanwege het grote belang van de uitkomsten van een due diligence onderzoek verdient het geen betoog dat deze onderzoeken op de best mogelijke manier moeten worden uitgevoerd. Zowel een degelijk en robuust proces alsmede voldoende ervaring van de betrokken experts zijn hierbij kritische succesfactoren. De combinatie van het XP model met voldoende experience punten resulteert in XP due diligence, waarin zowel de ervaren generaties als opkomende jonge generaties zich zullen herkennen.
in VBA Journaal door Gerben de Zwart hoofdredacteur VBA Journaal